Acessibilidade / Reportar erro

Estudios en las Apocynaceae Neotropicales VI: una nueva especie de Prestonia (Apocynaceae, Apocynoideae) para Brasil

Studies in Neotropical Apocynaceae VI: a new species of Prestonia (Apocynaceae, Apocynoideae) from Brazil

Resúmenes

A new species of Prestonia R. Br., endemic to the states of Acre and Amazonas, Brazil, is described and illustrated. In addition, the relationships with related taxas are discussed.

Apocynaceae; Apocynoideae; Echiteae; Prestonia; Brasil


Uma nova espécie de Prestonia R. Br., endêmica dos estados do Acre e Amazonas, Brasil, é descrita e ilustrada e se discute as relações com taxas relacionadas.

Apocynaceae; Apocynoideae; Echiteae; Prestonia; Brasil


Apocynaceae; Apocynoideae; Echiteae; Prestonia; Brasil

Apocynaceae; Apocynoideae; Echiteae; Prestonia; Brasil

NOTAS E COMUNICAÇÕES

Estudios en las Apocynaceae Neotropicales VI: Una nueva especie de Prestonia (Apocynaceae, Apocynoideae) para Brasil

Studies in Neotropical Apocynaceae VI: A new species of Prestonia (Apocynaceae, Apocynoideae) from Brazil

J. Francisco Morales

Instituto Nacional de Biodiversidad (INBio), Apartado Postal 22-3100, Santo Domingo, Heredia, Costa Rica

RESUMO

Uma nova espécie de Prestonia R. Br., endêmica dos estados do Acre e Amazonas, Brasil, é descrita e ilustrada e se discute as relações com taxas relacionadas.

Palavras-chave: Apocynaceae, Apocynoideae, Echiteae, Prestonia, Brasil.

ABSTRACT

A new species of Prestonia R. Br., endemic to the states of Acre and Amazonas, Brazil, is described and illustrated. In addition, the relationships with related taxas are discussed.

Key words: Apocynaceae, Apocynoideae, Echiteae, Prestonia, Brasil.

La familia Apocynaceae es particularmente abundante en Brasil, con cerca de 376 especies y 41 géneros reportados (Sales, 1993), donde varios géneros (e.g., Aspidosperma, Himatanthus, Laxoplumeria, Mandevilla) tienen secciones cuyos miembros estan mayormente confinados a esta región geográfica. El género Prestonia, ampliamente distribuido desde México a Argentina y las Islas del Caribe, tiene su centro geográfico de endemismo en Brasil, donde cerca de 7 especies endémicas (P. amazonica (Benth. ex Müll. Arg.) J. F. Macbr., P. bahiensis Müll. Arg., P. denticulata (Vell.) Woodson, P. didyma (Vell.) Woodson [incluyendo P. perplexa Woodson], P. dusenii (Malme) Woodson, P. macroneura (Müll. Arg.) Woodson y P. solanifolia (Müll. Arg.) Woodson) son conocidas (Woodson, 1936).

La última monografía del género fue hecha por Woodson (1936), quién reconoció 61 especies. En los últimos años, revisiones parciales para algunas secciones en áreas geográficas definidas han sido hechas (Morales, 1997), pero en general, la taxonomía del género se ha mantenido confusa. Durante la realización de una monografía de Prestonia para la serie Flora Neotrópica, un total de 55 especies han sido reconocidas, de las cuales 23 ocurren en Brasil (Morales, en prep.). Una nueva especie, perteneciente a la sección Tomentosae (Woodson, 1936) y restringida a los estados de Acre y Amazonas fue encontrada. Por lo tanto, es descrita a continuación.

Prestonia acrensis J. F. Morales, sp. nov. Tipo. Brasil. Acre: Cruzeiro do Sul, base del proyecto RADAM/Brasil, 3 Mar 1976 (fl), Ramos & Mota 249 (holotipo, INPA, fotocopia en INB) (Figura 1).


Frutex scandens, ramulis hirtellis. Folia elliptica, 10-12 x 7-8.5 cm, hirtella, apice acuminata, basi rotundata vel subcordata, petiolis 0.4-0.6 cm longis. Inflorescentia racemosa, lateralis, bracteis 3-13 mm longis, foliaceis; calycis laciniae anguste ellipticae, 10-13 mm longae, hirtellae; corola hypocrateriformis, tubo extus hirtello, 9-14 mm longo, corona lobis 2 mm, paulo exsertis; antherae 4.5-5 mm. Folliculi ignoti.

Liana, ramitas moderada a esparcidamente hirsutas, secreción desconocida, coleters interpeciolares conspicuos, 2-2.5 mm de largo. Hojas: lámina 10-12 x 7-8.5 cm, elíptica, acuminada apicalmente, redondeada a levemente cordada basalmente, membranácea, no revoluta marginalmente, moderadamente hirsuta adaxialmente, densa a moderadamente hirsuta abaxialmente, indumento amarillo, venación secundaria y terciaria impresa, pecíolo 0.4-0.6 cm. Inflorescencia racemosa, axilar, más corta que las hojas adyacentes, densamente aglomerada, con muchas flores, densa a moderadamente hirsuta; pedúnculo menos de 1.1 cm de largo, algo leñoso; pedicelos 0.3-0.6 cm; brácteas 0.3-1.3 cm, foliáceas a subfoliáceas; base del cáliz corta e inconspicua, no campanulada; sépalos 10-13 x 3-4 mm, libres a lo largo de su entera longitud, membranáceos, angostamente elípticos, cortamente acuminados, no reflexos apicalmente, densamente hirsutos, foliáceos, coleters ca. 2 mm de largo, enteros; corola hipocrateriforme, amarilla a verde amarillenta, densamente hirsuta exteriormente, tubo 9-14 x 3 mm, recto, lóbulos coronales ca. 2 mm, apicalmente exsertos, corona anular algo inconspicua, ca. 1 mm, lóbulos 4-5 x 2-3 mm, ovados; anteras 4.5-5 mm, muy diminuta e inconspicuamente puberulentas a glabradas dorsalmente, apicalmente exsertas; ovario ca. 1 mm de largo, densamente hirsuto, cabeza estigmática ca. 1.5 mm, disco 2-3 mm, levemente penta-lobulado. Folículos desconocidos.

Distribución. Esta especie es conocida solamente de los estados de Amazonas y Acre, Brasil, donde crece en bosques muy húmedos, bajo elevaciones de 200 m. Especímenes con flores fueron recolectados en Marzo y Mayo.

Prestonia acrensis está cercanamente relacionada con P. calycina Müll. Arg. y P. ipomaeifolia A. DC., grupo de especies que se reconoce con facilidad dentro de la sección Tomentosae por tener en común ramitas e inflorescencias variadamente hirsutas, con los pelos del indumento usualmente erectos o suberectos. Prestonia acrensis puede ser fácilmente separada de estas especies por sus flores, con los lóbulos ovados, 4-5 x 2-3 mm (vs. obovados y de 8-16 x 6-10 mm) e inflorescencias racemosas (vs. umbeliformes a subumbeliformes). Caracteres adicionales que distinguen P. acrensis de P. ipomaeifolia incluyen hojas con láminas foliares mucho más pequeñas y en relación a P. calycina, flores con el tubo más pequeño (9-14 mm vs. 15-21 mm) y anteras más pequeñas (4.5-5 mm vs. 5.5-7 mm).

Prestonia acrensis puede ser confundida con la común y ampliamente distribuida P. tomentosa R. Br., pero esta última especie tiene la pubescencia de tallos e inflorescencias no hirsutas, sino usualmente tomentosa o tomentulosa, con el indumento corto, ferrugíneo y más o menos adpreso. Otros caracteres diferentes en P. acrensis en relación a P. tomentosa incluyen inflorescencias racemosas (vs. umbeliformes a subumbeliformes o raramente subracemosas) y lóbulos de la corola más pequeños (4-5 x 2-3 mm vs. 7.5-13 x 5-8 mm).

Paratipos. Brasil. Amazonas: Igarapé de Flores, May 1955 (fl), Chagas s.n. (NY).

AGRADECIMIENTOS

Quiero agradecer a los curadores de los herbarios INPA y NY por el material enviado en préstamo.

LITERATURA CITADA

Recebido em: 31/07/2003

Aceito em: 02/04/2004

  • Morales, J. F. 1997. A synopsis of the genus Prestonia (Apocynaceae) section Tomentosae in Mesoamerica. Novon 7(1): 59-66.
  • Sales, M. F. 1993. Estudos taxonômicos do gênero Mandevilla Lindley subgênero Mandevilla (Apocynaceae) no Brasil. Tese do doctorado. Universidade Estadual do Campinas, Sâo Paulo. Brasil.
  • Woodson, R. E. 1936. Studies in the Apocynaceae. IV. The American genera of Echitoideae. Ann. Missouri Bot. Gard. 23(2): 276-436.

Fechas de Publicación

  • Publicación en esta colección
    07 Mar 2005
  • Fecha del número
    Dic 2004

Histórico

  • Acepto
    02 Abr 2004
  • Recibido
    31 Jul 2003
Instituto Nacional de Pesquisas da Amazônia Av. André Araujo, 2936 Aleixo, 69060-001 Manaus AM Brasil, Tel.: +55 92 3643-3030, Fax: +55 92 643-3223 - Manaus - AM - Brazil
E-mail: acta@inpa.gov.br