Acessibilidade / Reportar erro

Moscas ectoparasitas (Diptera, Hippoboscoidea) de morcegos (Mammalia, Chiroptera) do Estado do Paraná. II. Streblidae: chave pictórica para gêneros e espécies

Batflies (Diptera, Hippoboscoidea) from Paraná State. II. Streblidae: pictorial key to genera and species

Resumo

A survey of batflies (Diptera, Streblidae) was done in Paraná State, Brazil during 1998 and 1999. Twenty-tree species in 10 genera were recorded. Two species of streblid batflies, Paraeuctenodes longipes Pessôa & Guimarães, 1936 and Metelasmus pseudopterus Coquillett, 1907, that have not been found in Paraná State were included, because they have been recorded in Rio Grande do Sul and São Paulo States. One species is new a record for Brazil: Trichobius jubatus Wenzel, 1976. In addition, twenty more species are new records for Paraná State: Trichobius joblingi Wenzel, 1966; T. tiptoni Wenzel, 1976; T. furmani Wenzel, 1966; T. longipes (Rudow, 1871); Paratrichobius longicrus (Ribeiro, 1907); Megistopada aranea (Coquillett, 1899); M. proxima (Séguy, 1926); Aspidoptera falcata Wenzel, 1976; A. phyllostomatis (Perty, 1833); Exastinion clovisi (Pessôa & Guimarães, 1936); Noctiliostrebla aitkeni Wenzel, 1966; Paradyschiria fusca Speiser; 1900; P. parvula Falcoz, 1931; Strebla chrotopteri Wenzel, 1976; S. diaemi Wenzel, 1966; S. guajiro (Garcia & Casal, 1965); S. mirabilis (Waterhouse, 1879), Paraeuctenodes similis Wenzel, 1976; Anastrebla caudiferae Wenzel, 1976; A. modestini Wenzel, 1966. The occurence of Paralrichabius longicrus on Pygoderma bilabiatum (Wagner, 1843), and Trichobius dugesioides dugesioides and Strebla mirabilis on Mimon bennettii (Gray, 1838) is reported for first time. Pictorial keys to species are presented and the gonopods of streblid batflies are illustrated.

Streblidae; Chiroptera; Paraná; ectoparasitism; batflies


Streblidae; Chiroptera; Paraná; ectoparasitism; batflies

Moscas ectoparasitas (Diptera, Hippoboscoidea) de morcegos (Mammalia, Chiroptera) do Estado do Paraná. II. Streblidae. Chave pictórica para gêneros e espécies1 1 Contribuição número 1271 do Departamento de Zoologia, Universidade Federal do Paraná

Batflies (Diptera, Hippoboscoidea) from Paraná State. II. Streblidae. Pictorial key to genera and species

Gustavo Graciolli; Claudio José Barros de Carvalho

Departamento de Zoologia, Universidade Federal do Paraná. Caixa Postal 19020, 81531-990 Curitiba, Paraná, Brasil. E-mail: mingau@bio.ufpr.br

ABSTRACT

A survey of batflies (Diptera, Streblidae) was done in Paraná State, Brazil during 1998 and 1999. Twenty-tree species in 10 genera were recorded. Two species of streblid batflies, Paraeuctenodes longipes Pessôa & Guimarães, 1936 and Metelasmus pseudopterus Coquillett, 1907, that have not been found in Paraná State were included, because they have been recorded in Rio Grande do Sul and São Paulo States. One species is new a record for Brazil: Trichobius jubatus Wenzel, 1976. In addition, twenty more species are new records for Paraná State: Trichobius joblingi Wenzel, 1966; T. tiptoni Wenzel, 1976; T. furmani Wenzel, 1966; T. longipes (Rudow, 1871); Paratrichobius longicrus (Ribeiro, 1907); Megistopada aranea (Coquillett, 1899); M. proxima (Séguy, 1926); Aspidoptera falcata Wenzel, 1976; A. phyllostomatis (Perty, 1833); Exastinion clovisi (Pessôa & Guimarães, 1936); Noctiliostrebla aitkeni Wenzel, 1966; Paradyschiria fusca Speiser; 1900; P. parvula Falcoz, 1931; Strebla chrotopteri Wenzel, 1976; S. diaemi Wenzel, 1966; S. guajiro (Garcia & Casal, 1965); S. mirabilis (Waterhouse, 1879), Paraeuctenodes similis Wenzel, 1976; Anastrebla caudiferae Wenzel, 1976; A. modestini Wenzel, 1966. The occurence of Paralrichabius longicrus on Pygoderma bilabiatum (Wagner, 1843), and Trichobius dugesioides dugesioides and Strebla mirabilis on Mimon bennettii (Gray, 1838) is reported for first time. Pictorial keys to species are presented and the gonopods of streblid batflies are illustrated.

Key words: Streblidae, Chiroptera, Paraná, ectoparasitism, batflies

Texto completo disponível apenas em PDF.

Full text available only in PDF format.

AGRADECIMENTOS. A Isaac Lima, M.Sc. Margareth Sekiama, M.Sc. Vlamir Rocha, M.Sc. Marcelo O. Bordignon e Dr. Nílton Cárceres pelo auxílio nas coletas do material. Aos curadores Dra. Eliane Cancello e Dr. Carlos Roberto Brandão do Museu de Zoologia da Universidade de São Paulo e Bióloga Márcia Arzuá do Museu de História Natural Capão da Imbuia, Curitiba pelo empréstimo de material. Ao Conselho Nacional de Desenvolvimento Científico e Tecnológico (CNPq) pela bolsa de mestrado.

Recebido em 17.VIII.2000; aceito em 27.VIII.2001.

  • AUTINO, A.G.; R.M. BARQUEZ & G.L. CLAPS. 1992. Nuevas citas de dipteros ectoparasitos (Streblidae) para murcielagos de la Argentina. Rev. Soc. Ent. Arg. 50:248, 260.
  • AUTINO, A.G.; G.L. CLAPS & M.P. BERTOLINI. 1998. Primeiros registros de insectos ectoparásitos (Diptera, Streblidae) de murciélagos de Parque Nacional lguazú, Misiones, Argentina. Revta bras. Ent. 42:59-63.
  • AUTINO, A.G.; G.L. CLAPS & R.M. BARQUEZ. 1999. Insectos ectoparasitos de murcielagos de las Yungas de la Argentina. Acta Zool. Mex., n.s., 78:119-169.
  • BARQUEZ, R.M.; G.L. CLAPS & A.G. AUTINO. 1991. Nuevos registros de ectoparasitos de murcielagos en el nororeste argentino. Rev. Soc. Ent. Arg. 49:78-102.
  • COIMBRA JR., C.E.A.; L.R. GUIMARÃES & D.A. MELLO. 1984. Ocorrência de Streblidae (Diptera: Pupipara) em morcegos capturados em regiões de cerrado do Brasil Central. Revta bras. Ent. 28:547-550.
  • COQUILLETT, D.W. 1899. New genera and species of Nycteribiidae and Hippoboscidae. Can. Ent. 31:333-336.
  • ______. 1907. Notes and descriptions of Hippoboscidae and Streblidae. Ent. News 18:290-292.
  • COSTA LIMA, A. 1921. Sobre os Streblideos americanos (Diptera-Pupipara). Archs Esc. Sup. Agric. Med. Veter., Rio de Janeiro, 5:17-33.
  • CURRAN, C.H. 1934. The Diptera of Kartabo, Barrica District, British Guiana, with descriptions of new species from other British Guiana localities. Bull. Amer. Mus. Nat. Hist. 66:287-532.
  • ______. 1935. New species of Nycteribiidae and Streblidae (Diptera). Amer, Mus. Novit, 765:1-15.
  • FABRICIUS, J.C. 1805. Systema Antliatorum secundum ordines, genera, species, adjectis synonymis, locis, observationibus, descriptionibus. Brunsvigae, Reichard, XIV+373+30p.
  • FALCOZ, L. 1931. Matériaux pour la connaissance des Diptères Pupipares. I. Parasitology 23:264-269.
  • GARCIA, M. & O.H. CASAL. 1965. Revisión de las especies del género Euctenodes Waterhouse, 1879 (Diptera, Acalipterae, Streblidae). Notas Biologicas de la Facultad de Ciencias Exactas, Fisicas y Naturales, Zoologia, Corrientes, 5:3-23.
  • GERVAIS, F.L.P. 1844. Atlas de zoologie, ou collection de 100 planches comprenant 257 figures d'animaux nouveaux ou peu connus classés d'après da méthode de M. de Blainville. Avec une explication par M. Paul Gervais. Ouvraze complementaire des dictionnaires et des traités d'Histoire naturelle. Paris, Germer Baillière, 32p.
  • GRACIOLLI, G. & A.M. RUI. 2001. Ocorrência de Streblidae (Diptera: Hippoboscoidea) em morcegos (Chiroptera, Phyllostomidae) no nordeste do Rio Grande do Sul, Brasil. Iheringia, Sér, Zool., Porto Alegre, 90: 85-92.
  • GUÉRIN-MÉNEVILLE, F.E. 1844. Iconographie du règne animal de G. Cuvier ... 3. Paris, J.B. Baillière, p. 1-576.
  • GUERRERO, R. 1993. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. I. Clave para los generos y Nycterophilinae. Acta Biol. Venez. 14:61-75.
  • ______. 1994a. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. II. Los grupos: pallidus, caecus, major, uniformis y longipes del genero Trichobius Gervais, 1844. Acta Biol. Venez. 15:1-18.
  • ______. 1994b. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. IV. Trichobiinae com alas desarrolladas. Bol. Entomol. Venez., n.s., 9:161-192.
  • ______. 1995a. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. III. Los grupos: dugesii, dunni y phyllostomae del genero Trichobius Gervais, 1844. Acta Biol. Venez. 15:1-27.
  • ______. 1995b. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. V. Trichobiinae con alas reducidas o ausentes y miscelaneos. Bol. Entomol. Venez., n.s., 10:135-160.
  • ______. 1996a. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. VI. Streblinae. Acta Biol. Venez. 16:1-26.
  • ______. 1996b. Streblidae (Diptera: Pupipara) parásitos de los murciélagos de Pakitza, Parque Nacional Manu (Perú), p. 627-641. In: D.E. WILSON & A. SANDOVAL. MANU: La biodiversidad del sureste del Perú. Washington, D.C., Smithsonian Institution.
  • ______. 1997. Catalogo de los Streblidae (Diptera: Pupipara) parasitos de murcielagos (Mammalia: Chiroptera) del Nuevo Mundo. VII. Lista de especies, hospedadores y paises. Acta Biol. Venez. 17:9-24.
  • ______. 1998a. Notes on Neotropical batflies (Diptera, Streblidae). I. The genus Trichobius, with description of two new species and new subspecies from Venezuela. Acta Parasitologica 43:86-93.
  • ______. 1998b. Notes on Neotropical batflies (Diptera, Streblidae). II. Review of the genus Xenotrichobius. Acta Parasitologica 43:142-147.
  • GUERRERO, R. & J.B. MORALES-MALACARA. 1996. Streblidae (Diptera: Calyptratae) parásitos de murciélagos (Mammalia: Chiroptera) cavernicolas del centro y sur de México, con descripción de una especie nueva del género Trichobius. An. Inst. Biol. Univ, Nac. Autón. México, Zool. 67:357-373.
  • GUIMARÃES, L.R. 1937. Sobre as especies sul americanas do genero Trichobius (Diptera-Streblidae). Rev. Mus. Paul. 23:653-666.
  • ______. 1941. Notas sobre Streblidae. Pap. Avuls Dep. Zool., São Paulo, 1:213-222.
  • ______. 1944. Ectoparasitas de aves e mamíferos colecionados em Monte Alegre. Pap. Avuls Dep. Zool., São Paulo, 2:15-20.
  • ICZN (International Commission Of Zoological Nomenclature). 1936. Opinion 128. Nycteribia, 1796, Pupipara and Spinturnix, 1826, Acarine. Smithson. misc. Collns 73:28-44.
  • JOBLING, B. 1936. A revision of the subfamilies of the Streblidae, and the genera of the subfamily Streblinae (Diptera, Acalypterea) including a redescription of Metelasmus pseudopterus Coquillet and a description of two new species from Africa. Parasitology 28:335-380.
  • ______. 1938. A revision of the species of the Genus Trichobius (Diptera Acalyplerae, Streblidae). Parasitology 30:358-387.
  • ______. 1939. On some american genera of the Streblidae and their species, with the description of a new species of Trichobius (Diptera, Acalypterae). Parasitology 31:486-497.
  • ______. 1949a. A revision of the species of the genus Aspidoptera Coquillett, with some notes on the larva and puparium of A. clovisi, and anew synonym. Proc. R. Ent. Soc. Lond. (B) 18:135-144.
  • ______. 1949b. Host-parasite relationship between the american Streblidae and the bats, with a new key to the american genera and a record of Streblidae from Trinidad, British West Indies (Diptera). Parasitology 39:315-329.
  • ______. 1952. Description of two new species of Ascodipteron from Africa and one species of Nycteribosca from Madagascar (Diptera, Streblidae). Parasitology 42:126-135.
  • KESSEL, Q.C. 1924. Notes on the Streblinae, a subfamily of the Streblidae (Diptera Pupipara). Parasitology 16:405-414.
  • ______. 1925. A synopsis of the Streblidae of the world. Jour. N.V. Ent. Soc. 33:11-41.
  • KOLENATI, F.A. 1856. Die Parasiten der Chiropteren. Brünn (Rohrer), 51p.
  • ______. 1863. Beitrãge zur Kenntnis der Phthirio-Myiarien. Hor. Soc. Ent, Ross. 2: 9-109.
  • KOMENO, C.A. & A.X. LINHARES. 1999. Battlies parasitic on some phyllostomid bats in Southeastern Brazil: Parasitism rates and host-parasite relationships. Mem. lnst, Oswaldo Cruz 94:151-156.
  • MAA. T.C. 1965. An interim world list of batflies (Diptera: Nycteribiidae and Streblidae). Jour. Med. Entomol. 1:337-386.
  • MACHADO-ALLISON, CE, 1966. Notas sobre Streblidae (Diptera) de Venezuela I. Las especies del genero Pterellipsis Coquillet. Acta Biol. Venez. 5:69-79.
  • MACQUART, M.J. 1852. Sur un nouveau genre de Diptères de la famille des Pupipares, tribu des Phthiromydes, sous le nom de Megistopoda (M. pilatei). Annls Soc. Ent. Fr. 10:331-333.
  • MARINKELLE, C.J. & E.S.GROSE. 1981. A list of ectoparasites of Colombian bats. Rev. Biol. Trop. 29:11-20.
  • MIRANDA RIBEIRO, A. 1907. Alguns dípteros interessantes. Arch. Mus. Nac., Rio de Janeiro, 14:231-239.
  • PERTY, J.A.M. 1833. Delectus animalium articulatorum, quae in itinere per Brasiliam annis MDCCCXVII - MDCCCXX jussu et auspicilis Maximiliani Josephi I. Bavariac regis augustissimi peracto collegerunt Dr. J.B. de Sphix; et Dr. C.F. Ph. de Martins. Fasc. 3. Monachii, F. S. Hübschmann; Lipsiae, Fleischer, p. 125-224.
  • PESSÔA, S.B. & A.L. GALVÃO. 1936. Novo genero e nova especie de Streblidae (Dipt. Pupipara) parasita do morcego do Brasil. Rev. Ent, 6:242-248.
  • PESSÔA, S.B. & L.R. GUIMARÃES. 1936. Notas sobre Streblidae (Diptera), com a descripção de um novo genero e duas novas especies. Anais Fac. Med. Univ. São Paulo 12:255-267.
  • ______. 1940. Nota sobre streblídeos (Diptera) de morcegos de Mato-Grosso, Brasil. Archos Inst. biol., São Paulo, 11:421-426.
  • REIS, N.R.; M.F. MÜELLER; E.S. SOARES & A.L. PERACCHI. 1993. Lista e chaves de quirópteros do Parque Estadual Mata do Godoy e arredores, Londrina, PR. Semina, Ci. Biol. Saúde, Londrina, 14:120-126.
  • RONDANI, C. 1878. Muscaria exotica Musei civici Januensis observata et distincta. Fragmentum IV. Hippoboscita exotica non vel minus cognita. Ann. Mus. Stor. Nat. Gen. 12:150-169.
  • RUDOW, F. 1871. Einige Pupiparen auf Chiropteren schmarotzend. Ztschr. ges. Naturw. 37:121-124.
  • SANTOS, B.B. DOS 1991. Ocorrência de Streblidae (Diptera) em morcegos no estado do Paraná. Rev. Setor Ci. Agrárias, Curitiba, 11:291-292.
  • SÉGUY, E. 1926. Diptéres exotiques peu connus. Encycl. Entomol. (B) 2 Diptera 3:192-196.
  • SPEISER, P. 1900a. Ueber die Strebliden, Fledermausparasiten aus der Gruppe der pupiparen Dipteren. Arch. Naturg. 66:31-77.
  • ______. 1900b. Ueber die Art der Fortpflanzung bei den Strebliden, nbst synonymischen Bemerkungen. Zool. Anz. 23:153-154.
  • TOWNSEND, C.H.T. 1891. A remarkable new hippoboscid from Mexico. Ent. News 2:105-106.
  • VIZOTTO, L.D. & V.A. TADDEI. 1973. Chave para determinação de quirópteros brasileiros. Bol. Ci., São José do Rio Preto, 1:1-72.
  • WATERHOUSE, C.O. 1879. On affinity of the genus Polyctenes Giglioli with description of new species. Trans, R. ent. Soc. Lond. 1879:309-312.
  • WENZEL, R.L. 1970. Family Streblidae. In: N. PAPAVERO (Ed.). A catalogue of the Diptera of the Americas south of the United States 100. São Paulo, Museu de Zoologia, Univ. São Paulo, 25p.
  • ______. 1976. The streblid batflies of Venezuela (Diptera: Streblidae). Brigham Young Univ. Sci. Bull., Biol. Ser., 20:1-177.
  • WENZEL, R.L. & BV. PETERSON. 1987. Streblidae, p. 1293-1301. In: J.F. MCALPINE; B.V. PETERSON; G.E. SHEWELL; H.J. TESKEY; J.R. VOCKEROTH & D.M. WOOD (Eds). Manual of Neartic Diptera. Ottawa, Minister of Supply and Services, Vol. 2, Monograph 28, 1332p.
  • WENZEL, R.L.; V.J. TIPTON & A. KIEWLICZ. 1966. The streblid batflies of Panama (Diptera: Calyptera: Streblidae), p. 405-675. In: R.L. WENZEL & V.J. TIPTON (Eds). Ectoparasites of Panama. Chicago, Field Mus. Nat. Hist., XII+861p.
  • WHITAKER JR., J.O. & R.E. MUMFORD.1977. Records of ectoparasites from brazilian mammals. Ent. News 88:255-258.
  • WIEDEMANN, C.R.W. 1824. Analecta entomologica ex Museo regio Havniensis maxine congesta. Kiliae, Reg. Typogr. Schol., 60p.
  • ZEVE, V.H. & D.E. HOWELL. 1963. The comparative external morphology of Trichobius corynorhini, T major, e T sphaeronotus (Diptera, Streblidae). Part II. The Thorax. Ann. Entomol. Soc. Amer. 56:2-17.
  • 1
    Contribuição número 1271 do Departamento de Zoologia, Universidade Federal do Paraná
  • Datas de Publicação

    • Publicação nesta coleção
      08 Maio 2009
    • Data do Fascículo
      Set 2001

    Histórico

    • Aceito
      27 Ago 2001
    • Recebido
      17 Ago 2000
    Sociedade Brasileira de Zoologia Caixa Postal 19020, 81531-980 Curitiba PR Brasil, Tel./Fax: +55 41 3266-6823, - Curitiba - PR - Brazil
    E-mail: sbz@bio.ufpr.br