Acessibilidade / Reportar erro

Virtude e amor em Rousseau

Virtue and love in Rousseau

Vertu et amour chez Rousseau

Virtud y amor en Rousseau

Resumos

Rousseau rompe o vínculo considerado indissolúvel entre consciência moral e consciência cultural, para dar lugar à relação entre natureza e ética, bem como revoluciona o modo de compreender o homem e sua relação com o mundo. Desconfiado da razão que não é educada pelos sentimentos o filósofo propõe, em Emílio, uma educação que defenda o coração do homem do erro e do vício provenientes da sociedade. Em Júlia ou a Nova Heloísa, um romance por meio de cartas, o autor combina o discurso da paixão com o discurso moral para mostrar o conflito entre o amor e o dever e indicar que amor e virtude são inseparáveis. Dramatiza posições filosóficas e contribui com a criação de uma nova ética e uma nova estética, em que se reafirma a formação do homem virtuoso. O artigo conclui que as duas obras marcam a contribuição decisiva de Rousseau para a criação de uma nova mentalidade que aspira à interioridade e à espontaneidade provenientes da natureza e que desperta a sensibilidade romântica.

Rousseau; virtude; amor; nova sensibilidade


Rousseau breaks the tie considered indissoluble between moral conscience and cultural conscience, replacing it by the relationship between nature and ethics. This revolutionizes the way man and his relationships with the world are understood. The philosopher, who is suspicious of reason which is not educated by feelings, in Emile proposes an education that will defend man's heart from error and vice coming from society. In Julia, or the New Heloise, a novel written in the form of letters, the author combines the discourse of passion with a moral discourse to show the conflict between love and duty, and to indicate that love and virtue are inseparable. He dramatizes philosophical positions, contributing to create a new ethics and a new esthetics, in which the education of the virtuous man is reaffirmed. The article concludes that the two works mark the decisive contribution of Rousseau to the creation of a new mentality which aspires to internalization and spontaneity arising from nature, arousing romantic sensibility.

Rousseau; virtue; love; new sensibility


Rousseau rompt le lien considéré indissoluble entre conscience morale et conscience culturelle, pour donner place à la relation entre nature et éthique, en révolutionnant la manière de comprendre l'homme et son rapport avec le monde. En se méfiant de la raison qui n'est pas éduquée par les sentiments, le philosophe propose, dans Émile, une éducation qui puisse défendre le coeur de l'homme de l'erreur et du vice provenant de la société. Dans Julie ou la Nouvelle Heloïse, roman basé sur des lettres, l'auteur accorde le discours de la passion avec le discours moral pour montrer le conflit existant entre l'amour et le devoir et démontrer que l'amour et la vertu sont inséparables. Il dramatise des positions philosophiques, en contribuant à la création d'une nouvelle éthique et d'une nouvelle esthétique, où se réaffirme la formation de l'homme vertueux. L'article arrive à la conclusion que les deux oeuvres de Rousseau apportent une contribution décisive à la création d'une nouvelle mentalité qui cherche l'intériorité et la spontanéité originaires de la nature et qui éveille la sensibilité romantique.

Rousseau; vertu; amour; nouvelle sensibilité


Rousseau rompe el vínculo considerado indisoluble entre consciencia moral y cultural, para dar lugar a una relación entre naturaleza y ética, revolucionando el modo de comprender al hombre y su relación con el mundo. Desconfiando de la razón que no es educada por los sentimientos, el filósofo propone, en Emilio, una educación que defienda el corazón del hombre del error y del vicio provenientes de la sociedad. En Julia o la Nueva Eloísa, un romance en forma de cartas, el autor combina el discurso de la pasión con el discurso moral para mostrar el conflicto entre el amor y el deber e indicar que amor y virtud son inseparables. Dramatiza posiciones filosóficas, contribuyendo a la creación de una nueva ética y una nueva estética, en las que se reafirma la formación del hombre virtuoso. El artículo concluye que las dos obras marcan la contribución decisiva de Rousseau a la creación de una nueva mentalidad que aspira a la interioridad y a la espontaneidad provenientes de la naturaleza y que despierta la sensibilidad romántica.

Rousseau; virtud; amor; nueva sensibilidad


  • BUBNER, Rüdiger. Acción, historia y filosofía institucional: ensayos de filosofía práctica y una reflexión sobre estética. Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica/UAM, 2010.
  • DARNTON, Robert. O grande massacre de gatos: e outros episódios da história cultural francesa. Rio de Janeiro: Graal, 1986.
  • DENEYS-TUNNEY. Anne. La passion selon Julie. Le Nouvel Observateuer. Paris, n. 76, juillet-août, 2010, p. 19-21.
  • GUSDORF, Georges. Dieu, la nature, l'homme aux siècle des lumière Paris: Payot, 1972.
  • HERMANN, Nadja. Pluralidade e ética em educação Rio de Janeiro: DP&A, 2001.
  • HERMANN, Nadja. Rousseau: o retorno à natureza. In: CARVALHO, Isabel Cristina Moura de; GRÜN, Mauro; TRAJBER, Rachel. Pensar o ambiente: bases filosóficas para a educação ambiental. Brasília: MEC, 2009, p. 93-102.
  • MORETTO, Fulvia. Introdução. In: ROUSSEAU, Jean-Jacques. Júlia ou a Nova Heloísa Campinas: Unicamp, 1994, p. 11-19.
  • ROCHE, Kennedy F. Rousseau: soic & romantic. Londres: Methuen & Co. Ltd., 1974.
  • OELKERS, Jürgen. Pädagogische ethik. Weinheim und München: Juventa, 1992.
  • OELKERS, Jürgen. Vollendung: Theologische Spuren im pädagogischen Denken. In: LUHMANN, Niklas; SCHORR, Karl Eberhard. Zwischen Anfag und Ende. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1990, p. 24-72.
  • MONDOLFO, Rodolfo. Rousseau e a consciência moderna. Buenos Aires: Editorial Universitária de Buenos Aires, 1962.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. Discurso sobre as ciências e as artes. São Paulo: Abril Cultural, 1973.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. Lettres philosophiques Paris: Librarie Philosophique J. Vrin, 1974.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. Discurso sobre a desigualdade. São Paulo: Abril Cultural, 1973.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. Júlia ou a nova Heloísa Campinas: Unicamp, 1994.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. Emílio ou da educação Rio de Janeiro: Bertrand Brasil, 1995.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. Carta a Christophe de Beaumont e outros escritos sobre a religião e a moral São Paulo: Estação Liberdade, 2005.
  • ROUSSEAU, Jean-Jacques. As confissões São Paulo: Martin Claret, 2011.
  • SIMPSON, Matthew. Compreender Rousseau Petrópolis: Vozes, 2009.
  • TAYLOR, Charles. As fontes do self: a construção da identidade moderna. São Paulo: Loyola, 1997.
  • VOLTAIRE, Lettre 30.08.1755 Disponível em: <http://www.consciencia.org/wiki/index.php/Voltaire_Lettre_30_08_1755:pt>. Acesso em: 9 ago., 2012.

Datas de Publicação

  • Publicação nesta coleção
    02 Out 2013
  • Data do Fascículo
    Dez 2013

Histórico

  • Recebido
    22 Jan 2013
  • Aceito
    13 Jun 2013
Associação Sul-Rio-Grandense de Pesquisadores em História da Educação UFRGS - Faculdade de Educação, Av. Paulo Gama, n. 110 | Sala 610, CEP: 90040-060 - Porto Alegre/RS, Tel.: (51) 33084160 - Santa Maria - RS - Brazil
E-mail: rhe.asphe@gmail.com